Veerkracht op het werk: waarom het belangrijk is en hoe je het opbouwt

Veerkracht op het werk betekent meer dan alleen terugveren. Het is een skill die zowel medewerkers als organisaties kunnen ontwikkelen om goed te blijven presteren bij verandering.

Want laten we eerlijk zijn: stress, verandering en onzekerheid horen nu eenmaal bij het moderne werkleven.

Organisaties die werken aan veerkrachtige medewerkers, zien dat de motivatie automatisch toeneemt. Uitonderzoek van Aon blijkt dat 86% van de veerkrachtige medewerkers sterk gemotiveerd is – tegenover44% van de medewerkers die dat niet zijn.

De belangrijkste vraag is dus:

Hoe bouw je veerkracht op het werk op?

Dat lees je in dit artikel. Je ontdekt:

• Wat veerkracht op het werk betekent en waarom het belangrijk is
• Het verschil tussen individuele veerkracht en teamveerkracht
• Frameworks die helpen om veerkracht op te bouwen
• Praktische strategieën voor meer veerkracht op het werk
• Wat veerkracht betekent voor paralympiër Mariska Beijer
• Een praktijkvoorbeeld van veerkracht bij Microsoft
• Hoe je de grootste obstakels rondom veerkracht aanpakt

Wat betekent veerkracht op het werk?

Veerkracht op het werk betekent dat medewerkers zich kunnen aanpassen aan verandering, kunnen omgaan met uitdagingen en onzekerheid én ondertussen hun productiviteit en welzijn behouden.

Veerkrachtige medewerkers blijven flexibel en gemotiveerd, ook als het tegenzit.

Veel mensen vragen zich af: is veerkracht een skill die je kunt leren, of is het iets wat je van nature hebt? Voor de meeste mensen geldt dat het niet vanzelf komt. Daarom kun je veerkracht zien als een human skill – iets dat je kunt trainen en versterken.

Het vraagt geduld, oefening en bewuste aandacht om veerkrachtig te worden.

Steeds vaker zijn werkgevers op zoek naar veerkrachtige medewerkers.

Uit onderzoek van CV-Library onder 300 Britse werkgevers blijkt dat veerkracht één van de meest gevraagde skills is, naast aanpassingsvermogen en een gezonde werk-privébalans.

Daarbij is het goed om onderscheid te maken tussen persoonlijke en professionele veerkracht:

Persoonlijke veerkracht gaat over omgaan met uitdagingen in het leven, zoals familieproblemen of financiële zorgen. ‍

Professionele veerkracht draait om situaties op het werk, zoals stressmanagement of omgaan met tegenslagen.

Waarom veerkracht op het werk belangrijk is

Veerkracht op het werk is geen nice-to-have, maar een strategisch voordeel voor medewerkers én voor je organisatie.

Vijf belangrijke voordelen zijn:

1. Meer motivatie 

Medewerkers die veerkracht ontwikkelen, voelen zich vaker gedreven.

Het overwinnen van uitdagingen en bijdragen aan het succes van de organisatie geeft hun werk meer betekenis.

Dat zorgt voor meer enthousiasme en betrokkenheid.

Volgens Aon vergroot veerkracht het werkenthousiasme met 45% en de concentratie met 27%.

2. Hogere productiviteit

Hoe groter de veerkracht op het werk, hoe hoger de productiviteit. Medewerkers blijven op koers, ook als het tegenzit.

Volgens Strengthify zijn veerkrachtige teams zelfs 31% productiever dan teams die minder veerkrachtig zijn.

3. Minder burn-out  

Veerkracht helpt medewerkers sterker in hun schoenen te staan en op een gezonde manier met stress om te gaan.

Dat helpt om burn-out terug te dringen. En dat is hard nodig. Zo laat onderzoek van BHSF zien dat burn-out Britse bedrijven jaarlijks zo'n £102 miljard kost door productiviteitsverlies, verzuim en verloop.

4. Meer innovatie

Veerkrachtige medewerkers hebben een sterk probleemoplossend vermogen en komen met creatieve ideeën om lastige vraagstukken aan te pakken.

Hun mindset helpt hen fouten te zien als leermomenten, niet als blokkades.

5. Minder verloop

Veerkracht op het werk zorgt voor een veilige omgeving waarin medewerkers fouten durven maken en met onzekerheid kunnen omgaan.

Daardoor blijven ze liever bij de organisatie, ook in moeilijke tijden van verandering.

Uit onderzoek van de Journal of Occupational Health Psychology blijkt dat veerkrachtige medewerkers 10 tot 20% minder geneigd zijn om hun baan op te zeggen.

Veerkracht van medewerkers vs. veerkracht van teams

‍Veerkracht van medewerkers gaat het over het vermogen van een medewerkers om zich aan te passen en te groeien door uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan een medewerker die goed reageert op feedback over een project.

Veerkracht van teams draait om de gezamenlijke kracht waarmee teams of organisaties omgaan met onverwachte situaties. Tijdens de coronapandemie werd dat belangrijker dan ooit: teams moesten positief blijven en zich razendsnel aanpassen aan ‘het nieuwe normaal’, zoals de plotselinge overstap naar thuiswerken

Frameworks en modellen voor het opbouwen van veerkracht

Als het gaat om veerkracht opbouwen, is er niet één aanpak die voor iedereen werkt.

Er zijn verschillende manieren om een werkomgeving te creëren waarin mensen blijven leren, groeien en veerkracht ontwikkelen.

Hieronder vind je vier modellen die daarbij kunnen helpen.

Het PERMA-model

Het PERMA-model is ontwikkeld door psycholoog Martin Seligman, de grondlegger van de positieve psychologie.

Het beschrijft vijf dimensies die essentieel zijn om veerkracht te ontwikkelen en die je zowel privé als op het werk kunt toepassen.

De vijf elementen van het PERMA-model zijn:

1 – Positive emotions

Vreugde, hoop, liefde, dankbaarheid, voldoening en plezier vormen de basis van intrinsieke motivatie. Door deze emoties te herkennen en een plek te geven, ontwikkel je een positievere houding tegenover uitdagingen.

Zo pas je dit toe op het werk: creëer een positieve werkomgeving. Zie het als het verzorgen van een tuin: door positieve feedback te geven en een gezonde werk-privébalans te stimuleren, geef je medewerkers de ruimte om uitdagingen met optimisme aan te gaan.

Matt Phelan, mede-oprichter van de Happiness Index, noemt dat ‘culturele gezondheid’:

“Zie je medewerkers als een ecosysteem. Jouw rol als manager is niet om te zeggen dat iedereen moet groeien, maar om de juiste tools en omstandigheden te bieden zodat ze kúnnen groeien.”

Benieuwd wat Matt hier nog meer over te zeggen heeft? In de Moving Forward podcast vertelt hij over werkgeluk. Bekijk het complete interview hieronder.

‍

2 – Engagement

Dit gaat over het gevoel dat je helemaal opgaat in wat je doet. Dat je zó bezig bent met iets dat je leuk en uitdagend vindt, dat je de tijd vergeet.

Zo pas je dit toe op het werk: bied groeikansen die medewerkers helpen hun unieke talenten en passies te benutten. Stem die af op hun persoonlijke doelen.

3 – Relationships

Mensen hebben een natuurlijke behoefte aan verbinding. Sterke, positieve relaties vergroten het werkgeluk en zorgen voor een gevoel van verbondenheid en veiligheid.

Zo pas je dit toe op het werk: creëer momenten voor teamgevoel en sociale interactie – op én buiten de werkvloer. Of het nu gaat om teambuildingactiviteiten of een informele borrel na werktijd: zulke momenten versterken het vertrouwen binnen teams en zorgen voor meer plezier in het werk.

4 – Meaning

Of het nu gaat om vrijwilligerswerk of het leren van een nieuwe skill: energie steken in activiteiten die zinvol voelen, zorgt voor positieve emoties en helpt medewerkers beter omgaan met uitdagingen.

Zo pas je dit toe op het werk: betrek je team bij de doelen van je organisatie en laat zien hoe hun werk bijdraagt aan het grotere geheel. Het gevoel dat je ertoe doet, maakt het werk betekenisvoller.

5 – Accomplishment

Terugkijken op behaalde doelen geeft medewerkers voldoening en meer zelfvertrouwen in hun werk.

Zo pas je dit toe op het werk: zie het potentieel in je medewerkers en help dat verder ontwikkelen. Dat gaat verder dan alleen waardering uitspreken. Kijk ook naar hun waarden en ambities, en gebruik die als vertrekpunt voor groei of loopbaanontwikkeling.

De vijf pijlers van veerkracht

Volgens High Speed Training zijn er vijf kernpijlers die bijdragen aan het opbouwen van veerkracht op het werk:

1 – Emotioneel welzijn: stimuleer medewerkers om bewust stil te staan bij hoe ze omgaan met hun gedachten en emoties. Bijvoorbeeld: hoe reageren ze als er onverwacht iets misgaat in een project?

2 – Innerlijke drive: zoals we eerder zagen bij intrinsieke motivatie draait deze pijler om begrijpen hoe medewerkers doelen stellen en gemotiveerd blijven, ook als het even tegenzit.

3 –Toekomstgerichte mindset: hebben medewerkers oog voor de lange termijn? Kunnen ze leren van fouten en die kennis gebruiken om het de volgende keer beter te doen?

4 – Relaties: wanneer het moeilijk wordt, is steun van collega’s, vrienden of familie cruciaal. Zij kunnen een luisterend oor bieden, een nieuw perspectief geven en helpen om verder te kijken dan de uitdaging van dat moment.

5 – Fysieke gezondheid: goed voor jezelf zorgen is de basis van veerkracht. Voldoende slaap, beweging en ontspanning hebben direct invloed op hoe iemand zich voelt en functioneert op het werk.

De 7C’s van veerkracht

‍Het 7C's model is ontwikkeld door kinderarts Kenneth Ginsberg.

Hieronder vind je een korte uitleg van elk onderdeel:

• Competence: ontwikkel de skills die medewerkers helpen om uitdagingen aan te gaan. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld: laat teams dingen doen die hen uit hun comfortzone halen.

• Confidence: geloof in eigen kunnen en het vertrouwen dat je de kracht hebt om door te zetten.

• Connection: omring jezelf met een sterk netwerk van vrienden of mentoren.

• Character: door eerlijkheid en doorzettingsvermogen te tonen, blijven medewerkers veerkrachtig, ook als het moeilijk wordt. 

• Contribution: geef betekenis aan het werk. Een helder doel motiveert en helpt om een cultuur van veerkracht te creëren.

• Coping: hoe ga je om met stress? Zijn er gezonde manieren waarop medewerkers of teams kunnen terugvallen als het even te veel wordt?

• Control: er zijn altijd omstandigheden buiten je invloed. Door die te accepteren in plaats van ze te vrezen, ontstaat veerkracht.

Veerkracht op het werk opbouwen:praktische strategieën

We hebben gezien wat veerkracht is, waarom het belangrijk is en een aantal frameworks en modellen besproken.

Maar hoe vertaal je dat naar de praktijk? Hieronder vind je vier concrete manieren om de veerkracht op het werk te versterken.

Bied trainingen aan om veerkracht te versterken

Veerkracht is een skill – en net als elke andere skill vraagt het tijd, blijvende aandacht en oefening. Een goed ontwikkeltraject helpt medewerkers om die skill stap voor stap te versterken.

Zo maak je van veerkracht iets dat niet alleen haalbaar is, maar ook schaalbaar en duurzaam.

Hieronder vind je een mogelijke opzet voor zo’n ontwikkeltraject:

Deel 1: introductie van veerkracht

• Leg uit wat veerkracht betekent en welke vormen er zijn (zoals individuele veerkracht en teamveerkracht).
  ‍
• Bespreek hoe veerkracht zichtbaar wordt in gedrag, houding en samenwerking.

Deel 2: de huidige situatie in kaart brengen

• Stimuleer een open feedback cultuur.
  ‍
• Vraag medewerkers hoe de organisatie omgaat met:

• Het toegeven van fouten.

• De reactie van leidinggevenden op mislukkingen. 

• Zo ontdek je hoe het gesteld is met de cultuur rond veerkracht.

Deel 3: theorie over het opbouwen van veerkracht

• Duik in de basisvaardigheden van veerkrachtige mensen, zoals het 7C’s model.
  ‍
• Bespreek hoe mensen omgaan met stress, emoties en verandering.

Deel 4: oefenen met veerkracht in de praktijk

• Laat medewerkers elke dag even stilstaan bij waar ze dankbaar voor zijn. Dat helpt om een groeimindset te ontwikkelen.
  ‍
• Moedig ze aan om nieuwe inzichten direct toe te passen in hun werk en te reflecteren op wat goed gaat en wat beter kan.

Zorg voor een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig voelen om zich uit te spreken

Veerkracht en psychologische veiligheid gaan hand in hand.

Amy C. Edmondson, professor in leiderschap en management aan Harvard Business School, omschrijft dat zo:

“Mensen voelen zich vrij om open en eerlijk te zijn op het werk. Ze weten dat ze niet worden afgestraft of belachelijk gemaakt wanneer ze ideeën delen, vragen stellen of fouten toegeven.”

Een veilige werkomgeving zorgt ervoor dat medewerkers uitdagingen durven delen, hulp vragen en leren van fouten.

Zo maak je dat normaal:

• Plan regelmatig momenten of check-ins in met teams.  
• Stel vragen als:  
  
  • Waar lopen medewerkers tegenaan?
  • Wat gaat goed en kan anderen inspireren?
  • Hoe gaat het met de werkdruk in het team?

Lees meer over dit onderwerp in onze gids over psychologische veiligheid.

Stimuleer welzijn en een gezonde werk-privébalans

Veerkrachtige medewerkers hebben meestal ook een gezonde werk-privébalans. Hoe die balans eruitziet, is voor iedereen anders.

Er is dus geen one-size-fits-all aanpak, zegt Roland Grootenboer, Keynote Speaker en voormalig lid van het People Operations team bij Google:

“Het gaat niet om generaties, om een vierdaagse werkweek, of om de keuze tussen thuis of op kantoor werken. Het is gelaagd en uniek voor elk team. Probeer wat goed voelt, experimenteer met nieuwe ideeën en blijf bij wat werkt.”

Wil je hier meer over horen? Luister naar de Moving Forward aflevering met Roland voor extra inzichten over de werk-privébalans.

‍

Geef het goede voorbeeld

Veerkracht binnen een organisatie begint aan de top.

Door zelf het goede voorbeeld te geven, zetten leiders de toon voor een cultuur waarin openheid en authentiek leiderschap centraal staan. Wanneer leiders laten zien dat ze niet bang zijn om hun uitdagingen en fouten te delen, moedigt dat medewerkers aan om hetzelfde te doen.

Anne Koopman-Schmidt, oprichter van Lead Like YOU!, zegt hierover:

“Door jezelf te laten zien en je kwetsbaar op te stellen, geef je anderen de ruimte om dat ook te doen. Het is belangrijk om open te praten over fouten, maar ook over je sterke kanten.”

Ze voegt daaraan toe dat veerkrachtige leiders zich laten leiden door vriendelijkheid, empathie en psychologische veiligheid.

Anne pleit bovendien voor het toepassen van de 7C’s van veerkracht in leiderschap.

Leer van rolmodellen: Mariska Beijer over veerkracht

Als het gaat om veerkracht op het werk, kunnen we veel leren van paralympiër Mariska Beijer.

Op éénjarige leeftijd kreeg ze de diagnose nierkanker.

Sindsdien moest ze talloze uitdagingen overwinnen, zoals meerdere operaties en chronische ziekten.

Toch wist Mariska haar leven om te draaien, dankzij haar vastberadenheid en veerkracht.

In de Moving Forward podcast deelt ze haar verhaal en vertelt ze wat veerkracht volgens haar betekent in het moderne werkende leven.

Bekijk het volledige interview hieronder en lees verder voor haar belangrijkste inzichten.

Veerkracht begint met een groeimindset

Voor Mariska is het omarmen van een groeimindset dé sleutel tot veerkracht – voor haarzelf én haar team, elke keer dat ze op het veld staan.

Ze vertelt:

“Binnen de nationale ploeg zeggen we elke dag dat we gewoon een beetje beter willen zijn dan gisteren. Het is niet erg om te falen, zolang je maar blijft proberen om te groeien. We meten succes aan ervaring: soms win je de wedstrijd, en soms verlies je hem.”

Maak veerkracht mogelijk

Veerkracht is geen skill die je van de ene op de andere dag opbouwt. Geen enkele skill werkt op die manier.

Mariska gelooft dat veerkracht groeit als je de juiste tools en omstandigheden hebt. Ze legt dit uit aan de hand van haar ervaring op het veld:

“Onze coach creëert omstandigheden waarin wij goed kunnen presteren. Hij geeft ons de tools, zoals aanvalstactieken. Hij legt de basis, en het is aan ons om die uit te voeren.”

"Voor teamleiders en managers geldt hetzelfde: zorg dat medewerkers de juiste middelen hebben om succesvol te zijn in hun werk."

Veerkracht in de praktijk: Microsoft’s ‘Listening System’

Tijdens de pandemie stond Microsoft voor een enorme uitdaging: de organisatie heeft wereldwijd meer dan 100.000 medewerkers in ruim 100 landen.

Door de grote onzekerheid koos Microsoft voor een flexibele aanpak bij de terugkeer naar kantoor.

De basis daarvan was het zogeheten Listening System: regelmatige medewerkersenquêtes en -peilingen om feedback te verzamelen over hybride werken.

Die aanpak legde de basis voor meer veerkracht, omdat medewerkers de vrijheid kregen om hun eigen weg te vinden in een nieuwe werkomgeving waarin ze zich prettig voelden.

De grootste obstakels voor veerkracht op het werk (en hoe je ze aanpakt)

Veerkracht op het werk opbouwen gaat niet vanzelf. We benoemen twee veelvoorkomende obstakels en geven praktische oplossingen om ermee om te gaan.

Het stigma rond stress en mentale gezondheid

Uit onderzoek van Rethink Mental Illness blijkt dat 88% van de mensen met mentale gezondheidsproblemen te maken krijgt met een vorm van discriminatie op het werk, bijvoorbeeld doordat ze worden overgeslagen voor promoties.

Dat zegt eigenlijk genoeg.

De houding tegenover stress en de mentale gezondheid van medewerkers laat nog steeds te wensen over, en het stigma isgroot.

In zo’n omgeving is het lastig om veerkracht op te bouwen: medewerkers lopen sneller het risico op een burn-out, zoals we eerder zagen.

Daar komt bij dat het vaak nog moeilijk is om op managementniveau draagvlak te krijgen voor initiatieven rond mentale gezondheid.

Covid zorgde ervoor dat mentale gezondheid een vast onderdeel werd van veel HR-strategieën, maar er is nog genoeg ruimte voor verbetering.

Veel werkgevers zien mentale gezondheid nog als een extraatje, zoals een pensioenregeling of een fitnessabonnement. Maar dat is geen stevige basis voor een veerkrachtige organisatie.

Wat kun je doen?
‍Verweef mentale gezondheid in het DNA van je organisatie, in plaats van het te behandelen als een los HR-onderdeel. Stel ook vragen als ‘Wat motiveert je?’ of‘ Waar krijg je energie van, in je werk én daarbuiten?’

Door zulke gesprekken onderdeel te maken van de dagelijkse routine, bouw je aan een cultuur waarin veerkracht vanzelfsprekend wordt.

Tegelijkertijd draag je actief bij aan het doorbreken van het stigma rond mentale gezondheid.

Meer weten over dit onderwerp? Luister naar de Moving Forward podcastaflevering met Gijs Coppens, oprichter van OpenUp, waarin hij zijn visie deelt op mentale gezondheid op de werkvloer.

Weerstand tegen verandering

“Levert investeren in veerkracht op het werk echt iets op?”

Een herkenbare vraag voor veel HR- en L&D-managers.

Het antwoord: absoluut, maarde impact wordt pas zichtbaar als veerkracht onderdeel wordt van de bredere strategie.

Dit kun je doen: koppel de investering in veerkracht aan KPI’s die binnen jouw organisatie belangrijk zijn, zoals

• Retentie
• Verzuim
• Verloop
• Productiviteit of output

Wanneer je veerkracht tastbaar maakt in cijfers, verdwijnt de weerstand vanzelf.

Conclusie: bouw een cultuur van veerkracht   

We hebben veel besproken rondom veerkracht op het werk, dus hier zijn de belangrijkste inzichten op een rij

• Veerkracht is een leerbare skill die medewerkers én organisaties helpt om gezonder met uitdagingen om te gaan.
• Praktische stappen voor meer veerkracht:
   
  • Gebruik frameworks zoals het PERMA-model en het 7C’s model
   
  • Werk aan een schaalbaar ontwikkeltraject dat medewerkers helpt stap voor stap veerkracht op te bouwen.
   
  • Omarm de groeimindset en maak die onderdeel van hoe jij en je teams samenwerken.
   
  • Geef mentale gezondheid, welzijn en stressmanagement een vaste plek binnen de organisatie.
   
  • Creëer psychologische veiligheid op de werkvloer: een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om zich uit te spreken en te leren van fouten.

Benieuwd hoe GoodHabitz organisaties helpt om veerkracht te ontwikkelen? Bekijk onze training over veerkracht.

‍